Domowina

1912 we Wojerecach załožena

Spočatk 20. lětstotka so wobličo Wojerec přeměni. Předewšěm so wuwiwaca brunicowa industrija, we wokolinje nastawace škleńčernje kaž tež wutwar železniskich zwiskow tutón wobraz postajowachu. To wšo polěkowaše rozrostej ludnosće wot 4.657 w lěće 1900 na 6.057 w oktobrje 1912. Něhdźe štwórćina wobydlerstwa bě serbskeje narodnosće. Tež socialne poměry so přeměnichu. Prjedy bydlachu w měsće přewažnje rjemjeslnicy a měšćanscy ratarjo; nětko běchu 40 % dźěłaćerjo, 27 % přistajeni, 22 % rjemjeslnicy, šěsć procentow překupcy a jenož hišće tři procenty ratarjo.

Wojerecy běchu wot lěta 1815 wokrjesne město. W Kralowskim krajnoradnym zarjedźe, natwarjenym 1904, skutkowaše krajny rada dr. Hegenscheidt. Do wokrjesa słušachu měsće Kulow a Rólany, 86 wjesnych gmejnow a 30 ryćerkubłow. W radnicy dźěłaše měšćanske zarjadnistwo, wobstejace ze šěsćčłonskeho kolegija magistrata a 24 čłonow kolegija rady města. Měšćanosta bě Paul Hamann. Dalše zarjady běchu mjez druhim Kralowske hamtske sudnistwo na hrodźe, Kralowski wysokotwarski zarjad , cłownistwo, katasterski zarjad. Wot 1874 měješe město swoje dwórnišćo z hłownej porjedźernju železnicy z něhdźe 300 sobudźěłaćerjemi. 1891 bě so škleńčernja Strangfeld a Hannemann załožiła, kiž měješe runje tak 300 sobudźěłaćerjow. W zapisu překupcow bě za město Wojerecy dalšich 53 firmow registrowanych, přewažnje rjemjeslnicy, překupcy, korčmy a hotele.

Nowe twarjenja a zarjadnišća postajowachu napohlad města: moderna chorownja, póst, milinarnja, płunarnja. 1908 počachu sydlišćo na kromje města twarić. Jako kubłanišća běchu tu sydomschodźenkowa ludowa šula, wyša hólča a holča šula a šula za dalekubłanje.

Rozpadowace domy a bróžnje buchu zwottorhane; nowe šěroke dróhi z wjaceposchodowymi domami – bydlenja a wobchody – nastawachu. Dwórnišćowa dróha zwjazowaše město z dwórnišćom, hdźež bu 1912 nowa čakarnja w „serbskim stilu“ wuhotowana. Na sćěnach su tři Serbowki we wšelakich wariantach narodneje drasty Wojerowskeje wosady zwobraznjene1.

W Towaršnym domje a Třělerni bě bohaty wuběr kulturnych poskitkow. W znajmjeńša 50 towarstwach móžachu Wojerowčenjo swoje zajimy a koniki hajić.

Tydźenske wiki a prosace wiki wotměwachu so prawidłownje. Hermank, kóždolětny třělcowski swjedźeń, šulske swjedźenje a ratarske přehladki běchu wjerški w žiwjenju wobydlerjow.

Domowina

Domowina Župa „Handrij Zejler“ Wojerecy